Hoe houd je Generatie Z binnen boord als zorgorganisatie?
Generatie Z heeft écht een andere aanpak nodig dan andere generaties om veerkrachtiger te worden, een bore-out heeft veel impact op je weerbaarheid én het is belangrijk om een cultuur te scheppen waarin fouten gemaakt mogen worden. Dit en nog veel meer kwam uit het Veerkracht Onderzoek onder werkend Nederland. Een initiatief van Team Heartbeats en Integron. Spreker en motivator namens die eerste organisatie, Niek van Adel, vertelt meer over de resultaten en zijn visie daarop. Een tipje van de sluier: zorgmedewerkers blijken één van de meest veerkrachtige medewerkers van Nederland.
Veerkracht is een belangrijk thema voor jou, wat heb jij ermee?
“Ik kreeg zelf in 2010 een dwarslaesie, dus je zou kunnen zeggen dat het in mijn persoonlijke leven een groot thema is. Dat vertaal ik naar medewerkers, teams en organisaties, zodat ze de vitaliteit en veerkracht van hun medewerkers kunnen vergroten. Dit willen we echter ook kunnen bewijzen met data, vandaar dat we veerkracht onderzoeken in de 14 grootste sectoren van Nederland, waaronder de zorg.”
De zorg blijft een relatief veekrachtige branche die op de tweede plek eindigt van meest veerkrachtige sectoren in Nederland. Dat is niet per se het beeld dat naar voren komt in de media. Hoe komt dat denk je?
“De nadruk ligt vaak op de hoge werkdruk, vergrijzing en het feit dat er steeds meer zorgmedewerkers nodig zijn om aan een toenemende zorgvraag te voldoen. En dat zijn ook serieuze vraagstukken waar goed naar gekeken moet worden. Maar ondanks dat zijn zorgmedewerkers dus heel veerkrachtig, waarschijnlijk doordat ze betekenisvol werk doen. Op dat vlak scoren ze namelijk een 9 (hoogste score van alle sectoren). Andere factoren die meespelen zijn dat ze goed bij anderen terecht kunnen met hun verhaal en dat zorgmedewerkers aangeven goed om te kunnen gaan met tegenslagen en veranderingen. Ze geloven dat ze beter kunnen worden door hun best te doen, vinden oplossingen voor problemen en blijven kalm tijdens een crisis. Allemaal hele belangrijke factoren in het kader van veerkracht.”
Zijn er ook zaken op het gebied van veerkracht waar in de zorg nog aan gewerkt kan worden?
“Er zijn inderdaad ook aandachtspunten, zoals het sluiten van vriendschappen met collega’s. Dat gevoel van verbinding hebben, draagt bij aan je veerkracht. Op dit gebied scoren zorgmedewerkers een 6.7.”
Verder blijkt uit het onderzoek dat medewerkers in de zorg geen fouten durven te maken, heb je daar een verklaring voor?
“Zeker! We hebben een systeem rondom controle gebouwd. Dat maakt het voor medewerkers lastig om te falen en voldoende autonomie te ervaren. En dat laatste is van groot belang voor het werkgeluk van medewerkers. Mijn tip is om als management te laten zien dat falen oké is. Dat kan alleen als je jezelf als leidinggevende ook kwetsbaar durft op te stellen en laat zien dat je zelf niet alles goed doet.”
Welke andere opvallende zaken zijn er uit het onderzoek naar voren gekomen?
“We zien dat de jongere generatie minder veerkrachtig scoort dan oudere generaties. Dat terwijl de boomers, die over de hoogste veerkracht beschikken, gaan uitstromen de komende jaren. Je kunt dus stellen dat onze beroepsbevolking in veerkracht achteruit zal gaan en daarmee de wendbaarheid van organisaties. Overigens is het heel logisch dat oudere medewerkers veerkrachtiger zijn, ze hebben in hun leven al wat meer fouten gemaakt en daarvan geleerd. Het is belangrijk om te erkennen dat jongere generaties een andere benadering nodig hebben op het gebied van veerkracht en niet alleen vanuit onze ‘boomer-blik’, ik heb zelf ook grijze haren, te blijven kijken. Zelf trek ik ook wel eens mijn wenkbrauwen op als iemand om 10.00 uur wil beginnen, maar ik weet dat deze generatie heel veel behoefte aan vrijheid heeft en een betekenisvolle invulling van de tijd belangrijk vindt. De vraag is; ben jij daar als organisatie bewust mee bezig?”
Waarom is het zo belangrijk om de jonge generatie te ondersteunen om veekrachtiger te worden?
“Heel simpel, deze mensen hebben we keihard nodig. Als we op dezelfde voet verder gaan, haken ze af. We zien nu al dat een derde van de mbo’ers in de zorg stopt en dat een deel van de tweedejaars geneeskundestudenten al burn-outklachten heeft. Dat toont wel aan dat er werk aan de winkel is. Hoogste tijd dus om je organisatie zo te organiseren, zodat de young professional veerkrachtig kan zijn.”
Welke tip wil jij meegeven aan HRM'ers in de zorg?
“Ondanks dat zorgprofessionals vaak een diepe voldoening vinden in het werk, ervaren zij vaak stress als gevolg van de hoge werkdruk. Ook het investeren in verbinding met collega’s is een aandachtspunt. Daardoor, en door een gevoel van gedeelde trots en een gemeenschappelijke missie te creëren, kunnen zorgteams niet alleen hun werkgeluk vergroten, maar ook veerkrachtiger worden. Overigens is dit stapje terug doen en teruggaan naar de essentie vaak heel lastig voor organisaties. Ik zie het gebrek aan vitaliteit niet als een geldprobleem, maar als een tijdsprobleem. Mijn tip is dus vooral: stap even uit de waan van de dag en neem de tijd om te kijken naar je medewerkers en hun weerbaarheid. Zoom dieper in op hun behoeftes en ga daar echt actief mee aan de slag.”
Waar begin je dan als HRM'er?
“Begin met het bieden van steun, vertrouwen en veiligheid. En vul bijvoorbeeld eens de veerkrachtmonitor in die we ontwikkeld hebben, dat is een mooi startpunt. Maar vooral: luister. Je kunt wel van bovenaf bedenken dat iedereen gezond moet eten en broodjes kroket verleden tijd zijn, maar wat als dat het hoogtepunt van de jaarlijkse teamdag blijkt te zijn? Dan sla je de plank mis. Er is dus niet een ‘one size fits all’ oplossing, ga op zoek naar wat bij jouw organisatie en mensen past. Zorg dat je ook monitort wat wel en niet werkt, onderbouw het, doe niet zomaar iets.”
Over het onderzoek
Het onderzoek ‘Veerkracht in Nederland’ is samen met Integron uitgevoerd onder 5.100 werkende Nederlanders uit verschillende branches. De vragenlijst met bijbehorende stellingen is ontwikkeld door team Heartbeats. De resultaten werden gedeeld tijdens een webinar op 24 april.
Opvallende bevindingen uit het onderzoek
Arbeidsbemiddeling: het valt op dat de veerkracht van medewerkers binnen de arbeidsbemiddeling enorm is gedaald. Ze zijn in een jaar tijd van een gemiddelde veerkrachtscore van een 7.5 gedaald naar een 5.8 (op een schaal van 10).
Bore-out: opvallend is dat dit jaar de veerkracht van medewerkers nog sterker is gedaald bij een te lage werkdruk. Deze werknemers voelen zich over het algemeen minder gelukkig en het werk maakt minder gelukkig. Tot slot toont het onderzoek aan dat werknemers met een veel te lage werkdruk zelfs een lagere fysieke gesteldheid ervaren dan werknemers met een veel te hoge werkdruk.
Hoger management minder veerkrachtig: het hoger management is minder veerkrachtig geworden dan vorig jaar. Ze zijn nog wel het meest veerkrachtig t.o.v. van alle andere functieniveaus, maar de verschillen zijn minder groot geworden.
