Hoe zeggenschap bijdraagt aan meer werkgeluk in de zorg

Wat is zeggenschap?

Zeggenschap gaat over invloed hebben op je eigen werk en werkomgeving. Voor zorgprofessionals betekent dit bijvoorbeeld meedenken over het rooster, het beleid of zelf bepalen hoe je je werk organiseert. “Het klinkt misschien abstract, maar zeggenschap gaat juist over hele concrete dingen. Het gaat erom dat je gehoord wordt én dat je invloed hebt op de keuzes die jouw werk en welzijn beïnvloeden,” legt Saskia uit.

Zeggenschap begint niet alleen bij grote beleidskeuzes, maar ook bij kleine dingen. “Mag jij meebeslissen over hoe een taak wordt ingevuld? Kun je zelf aangeven wat je belangrijk vindt in de zorg voor een cliënt? Als zorgprofessional weet je vaak als geen ander wat werkt en wat niet. Die kennis moet benut worden.”

Waarom zeggenschap werkt 

Zeggenschap heeft volgens Saskia twee belangrijke effecten. “Het zorgt ervoor dat je werkgeluk toeneemt. Als je invloed hebt op je werk, voel je je meer betrokken en gewaardeerd. Dat geeft energie, zelfs als het werk zwaar is. Bovendien levert het betere zorg op, omdat zorgprofessionals die mee kunnen denken vaak met praktische en effectieve oplossingen komen.” 

Saskia herinnert zich nog goed hoe ze als verpleegkundige vaak het gevoel had weinig invloed te hebben op beslissingen. “Op een gegeven moment besloot ik mijn stem te laten horen. Ik ben naar mijn leidinggevende gestapt en heb uitgelegd wat ik vond dat er moest veranderen. Hierdoor ontstond een voorloper van de Verpleegkundige Adviesraad (VAR). Dit heeft me geleerd hoe belangrijk het is om de regie te nemen en jezelf niet klein te houden.”

De rol van zorgprofessionals: neem de regie

Zeggenschap begint bij de zorgprofessionals zelf. Saskia moedigt hen aan om hun stem te laten horen. “Je hebt meer invloed dan je denkt. Begin met delen wat je ziet en nodig hebt. Misschien merk je dat een bepaald proces inefficiënt is of dat je meer tijd nodig hebt voor cliënten. Deel dat in je teamoverleg of direct met je leidinggevende.”

Het is daarbij niet nodig om alles perfect uit te werken om iets te veranderen. “Het gaat erom dat je begint. Als je jouw stem laat horen, inspireer je anderen om hetzelfde te doen.”

De rol van leidinggevende: creëer ruimte

Ook leidinggevenden spelen een cruciale rol in het faciliteren van zeggenschap. “Als leidinggevende ben je een belangrijke schakel. Je hebt de taak om te luisteren en actief ruimte te creëren voor je teamleden om hun ideeën te delen. Het begint met het stellen van de vraag: wat heb jij nodig om je werk beter en leuker te maken?” zegt Saskia. 

Zeggenschap is geen eenmalig gesprek. “Het is belangrijk om het structureel terug te laten komen in de organisatie. Maak het bijvoorbeeld een vast agendapunt in werkoverleggen. Zo verlaag je de drempel voor zorgprofessionals om zich uit te spreken en blijft het onderwerp steeds opnieuw in de spotlight.”

Daarnaast is het essentieel om een cultuur van open communicatie en feedback te creëren. “Zorg ervoor dat medewerkers zich veilig voelen om hun ideeën te delen zonder angst voor negatieve gevolgen. Door regelmatig feedback te vragen en open gesprekken te voeren, versterk je het vertrouwen en de betrokkenheid van je team. Dit helpt om zowel kleine problemen als grote uitdagingen vroegtijdig aan te pakken.”

Saskia gelooft daarnaast sterk in de kracht van kwetsbaarheid als leidinggevende: “Ik toon me vaak kwetsbaar tegenover mijn team. Als leidinggevende wil je niet boven, maar naast je team staan. Dit creëert vertrouwen en laat zien: ik ben er voor jou.”

Samen werken aan werkgeluk

Kortom, zeggenschap is geen luxe, maar een essentiële voorwaarde voor werkgeluk. Zorgprofessionals moeten verantwoordelijkheid nemen door actief mee te denken en tegelijkertijd moeten leidinggevenden de ruimte bieden om dit te doen. Alleen door samen te werken kunnen we een cultuur creëren waarin iedereen zich gehoord voelt en gemotiveerd is om het beste uit zichzelf te halen.

Saskia’s advies voor zowel zorgprofessionals als leidinggevenden? “Zorg goed voor jezelf. Neem elke dag minstens een kwartier tijd voor jezelf. Dit kan een wandeling zijn, een moment van ademhalingsoefeningen of gewoon even helemaal niks doen. Pas als jij goed voor jezelf zorgt, kun je ook goed voor anderen zorgen!”